ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I MOŻLIWOŚĆ ICH REALIZACJI

Rozwój rynku urządzeń i instalacji wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii (OZE), w tym systemów fotowoltaicznych stanowi coraz popularniejsze i powszechne rozwiązanie. W trakcie jazdy samochodem częściej można dostrzec na okolicznych polach szeregi paneli fotowoltaicznych tzw. farm, czy też zainstalowane na dachach budynków panele, które stanowią zaplecze energii zarówno dla gospodarstw domowych jak i dużych przedsiębiorstw.

Pomimo faktu, że urządzenia OZE funkcjonują już w naszym otoczeniu od kilku lat i są już stałym elementem krajobrazu ich realizacja nadal nie jest do końca prostym zagadnieniem i mierzyć z tym na co dzień muszą się właśnie ich inwestorzy.

Chociaż problemów jest wiele i nie kończą się one na lokalizacji urządzeń OZE. Możliwości lokalizacyjne formalnie są dwie: decyzja o warunkach zabudowy lub postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i to na tym drugim dokumencie chcielibyśmy się skupić.

PLANISTYKA A URZĄDZENIA OZE

Ustawa z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (UPZP) była już kilkukrotnie nowelizowana na potrzeby uregulowania kwestii lokalizacji urządzeń OZE. Do kwestii możliwości lokalizacji urządzeń wytwarzających energie z odnawialnych źródeł odnosi się wprost art. 10 ust. 2a oraz art. 15 ust. 3 pkt 3a) i art. 15 ust. 4 UPZP, przy czym już tutaj zaznaczyć należy, że przepisy te weszły w życie dopiero w roku 2010. Pierwszy odnosi się do przewidzenia obszarów na których będą rozmieszczone urządzenia OZE w studium uwarunkowań i kierunków planowania przestrzennego, a drugi do kwestii ich przewidzenia w planie miejscowym.

Zgodnie z art. 10 ust. 2a UZP w studium, jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenia obszarów na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z OZE o mocy większej niż 500 kv ustala się ich rozmieszczenie. Jednak są tutaj wyłączenia w odniesieniu do dwóch wyjątków, które stanowią:

1. wolnostojące urządzenia fotowoltaiczne, o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1000 kW zlokalizowanych na gruntach rolnych stanowiących użytki rolne klas V, VI, VIz i nieużytki – w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne;

2. urządzenia inne niż wolnostojące.

Przepis ten został już kilkukrotnie zmieniony, warto jednak wskazać, że – zgodnie z uzasadnieniem do jednej z nowelizacji – jest „odpowiedzią na pojawiające się bariery, które utrudniają dalszy rozwój wykorzystania OZE w Polsce”. Co sprowadzało się zasadniczo do możliwości posadowienia urządzeń wytwarzających energię z OZE o określonej mocy maksymalnej bez konieczności przewidzenia ich w zapisach studium, a co za tym idzie w MPZP. Nadto nie ma konieczności przewidzenia w postanowieniach także studium dwóch wyżej wymienionych wyjątków.

INTERPRETACJA MPZP

Jak zostało to wskazane już wcześniej, nowelizacja UPZP regulująca zasady lokalizacji urządzeń OZE weszła w życie w sierpniu roku 2010. Tym samym nawet w sytuacji konieczności uwzględnienia instalacji OZE w studium i miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego w myśl art. 10 ust. 2a oraz art. 15 ust. 3 UPZP w odniesieniu do starszych planów takiej możliwości nie było. Rodzi to jednak szereg wątpliwości interpretacyjnych zarówno u dystrybutorów energii jak i organów procesu inwestycyjnego.

Na wszystko jednak znajdzie się metoda, a z pomocą w tym zakresie przychodzi doktryna i orzecznictwo. Po pierwsze dokonując interpretacji postanowień miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego należy kierować się tzw. „zasadą złotego środka”. Zasada złotego środka stanowi odzwierciedlenie konstytucyjnej ochrony prawa własności i w jej myśl postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie mogą być interpretowane w sposób nadmiernie ograniczający prawa właściciela.

Oznacza to, że dokonując interpretacji zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego należy posługiwać się wykładnią celowościową, a więc nie należy nadinterpretowywać zakazów czy też dodatkowych obostrzeń, które nie zostały przewidziane wprost

Jak już wskazywaliśmy, regulacje prawne w zakresie planistyki, które odnoszą się instalacji i urządzeń OZE ze względu na innowacyjność tego rozwiązania są stosunkowo nowe, co powoduje brak możliwości przewidzenia ich w starszych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

Mając jednak na uwadze wypracowaną linię orzeczniczą co do zasady złotego środka, można przyjąć, że brak regulacji w zakresie odnoszącym się do lokalizacji OZE wprost w miejscowym planie czy studium nie może być traktowany jako zakaz ich realizowania, takie działania stanowią bowiem daleko idącą nadinterpretację.

DUŻA NOWELIZACJA UPZP

Nie można jednak zapominać o szumnie zapowiadanej dużej nowelizacji Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – która również kwestii urządzeń OZE oraz farm fotowoltaicznych nie pomija. Zgodnie z zapewnieniami Ministerstwa Rozwoju i Technologii kwestie związane z zagadnieniami OZE zostały potraktowane w sposób priorytetowy poprzez wprowadzenie dwóch ułatwień: procedury uproszczonej zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla instalacji OZE, (która powinna trwać w założeniu nie dłużej niż procedura wydania warunków zabudowy) oraz zintegrowanego planu inwestycyjnego, który pozwoli na podpisanie umowy urbanistycznej pomiędzy inwestorem a gminą.

Oprócz jednak ułatwień są też pewne wątpliwości odnoszące się przede wszystkim do czasu procedury i realizacji farm fotowoltaicznych na gruntach rolnych o klasach niższych niż IV, a także kwestii konieczności przewidzenia instalacji OZE w Planach Ogólnych (o których pisaliśmy już wcześniej w Biuletynie). Niemniej jednak, Ministerstwo przewidziało rozwiązania przejściowe w myśl których do czasu uchwalenia planu ogólnego nie dłużej niż do końca 2025 roku, farmy fotowoltaiczne będą mogły powstawać na warunkach dotychczasowych.

Do kwestii plusów i minusów nowej nowelizacji w zakresie OZE odniesiemy się w kolejnym artykule.

Biuletyn pełnoPRAWNABUDOWA

  1. Audyt nieruchomości
  2. System EDB czyli Dziennik Budowy w formie elektronicznej
  3. Rewolucja w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
  4. Zezwolenie na lokalizację i przebudowę zjazdu
  5. Partycypacja społeczna w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
  6. Program bezpieczny kredyt 2%
  7. Koniec użytkowania wieczystego?
  8. Urządzenia wytwarzające energie odnawialną a polityka przestrzenna gminy
  9. Podwyższenie wynagrodzenia ryczałtowego
  10. Budowa lub przebudowa dróg publicznych spowodowanych inwestycją nie drogową
  11. Samowola wodnoprawna
  12. Zmiana sposobu użytkowania obiektu lub jego części

Autor publikacji: Roksana Waltrowska radca prawny JSP, Szymon Szczęśniak asystent radcy prawnego JSP