Czym jest bezprawne zatrzymanie bądź uprowadzenie dziecka? Co jeśli jeden z rodziców wyprowadził się z dzieckiem za granicę bez Twojej zgody?

Polska jest stroną konwencji, która dotyczy cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, której celem jest doprowadzenie do przywrócenia stanu prawnego i faktycznego jaki istniał przed bezprawnym uprowadzeniem/zatrzymaniem dziecka.

Miejsce zwykłego pobytu dziecka

Sąd analizując sprawę musi ustalić zwykły pobyt dziecka przy uwzględnieniu wszystkich istotnych okoliczności faktycznych. W tym celu należy przywołać trafne stanowisko Sądu wskazane w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 9 października 2014 r. (C-376/14 PPU) gdzie wyjaśniono, że oprócz fizycznej obecności dziecka na terytorium państwa członkowskiego muszą być potwierdzone inne czynniki mogące wykazać, iż obecność ta nie ma w żadnym razie charakteru tymczasowego lub okazjonalnego, i że miejsce pobytu dziecka odnosi się do miejsca, gdzie dziecko wykazuje pewną integrację ze środowiskiem społecznym i rodzinnym (wyroki: A, EU:C:2009:225, pkt 38, 44; a także Mercredi, EU:C:2010:829, pkt 47, 49, 56).

Natomiast, gdy dziecko jest niemowlęciem miejscem jego zwykłego pobytu przeważnie jest środowisko rodzinne, które tworzy z osobą, z którą żyje. Zatem, należy rozważyć między innymi takie kwestie jak motywy oraz warunki pobytu matki/ojca za granicą; w tym przeanalizować pochodzenie rodzinne i geograficzne rodzica; ich stosunki rodzinne, a także stosunki społeczne w państwie, w którym mieszkają.

Jednakże za istotne okoliczności, przy dokonaniu analizy miejsca zwykłego pobytu dziecka, nie można uznać m. in. pobytów z przeszłości związanych z wakacjami, świętami, urlopami, czy ewentualnego zamiaru jednego z rodziców, aby w przyszłości wyprowadzić się z dzieckiem do innego państwa.

Ograniczenie wiekowe dziecka

Konwencja ma zastosowanie w stosunku do każdego dziecka mającego miejsce swojego stałego pobytu w państwie będącym stroną Konwencji bezpośrednio przed dokonaniem naruszeniem prawa do opieki/odwiedzin. Niemniej jednak, Konwencja obowiązuje tylko do czasu osiągnięcia przez dziecko 16 roku życia.

Bezprawne uprowadzenie, a bezprawne zatrzymanie

Bezprawne uprowadzenie: przemieszczenie dziecka pomiędzy terytoriami państw będących stronami Konwencji naruszając prawo do opieki.

Bezprawne zatrzymanie: dziecko początkowo przebywało za granica na podstawie zgody drugiego rodzica/ugody sadowej/orzeczenia sądowego, jednakże po wyznaczonym terminie nie wróciło do kraju swojego zwykłego pobytu.

W przypadku bezprawnego zatrzymania bądź uprowadzenia dziecka przeważnie Sąd wydaje zarządzenie niezwłocznego powrotu dziecka do miejsca jego zwykłego pobytu jakie małoletni miał przed naruszeniem prawa.

Niemniej jednak konwencja przewiduje wyjątki, wskazując na sytuacje, w których Sąd nie jest obowiązany do wydania dziecka (o czym szerzej w kolejnym artykule).