Zmiany w specustawie

Dnia 26 marca 2022 r., zgodnie z zapowiedziami wprowadzono bardzo znaczącą zmianę w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy z dnia 12 marca 2022 r. Po zmianach, specustawa dotyczy wszystkich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP w związku z działaniami wojennymi – nawet jeśli przybyli do Polski przez inne kraje (wcześniej dotyczyła tylko tych, którzy przekroczyli bezpośrednio granicę polsko-ukraińską) i deklarują zamiar pozostania w Polsce. Zmiana ta obowiązuje od dnia 24 lutego 2022 r.

W związku z ciągłym ruchem migracyjnym chcemy poruszyć temat dotyczący nadania numeru PESEL dla obywateli Ukrainy. Uzyskanie tego numery jest w zasadzie jednym z pierwszych formalnych kroków, które powinien podjąć na terenie Rzeczpospolitej. Numer PESEL jest indywidualnym numerem, który daje możliwość załatwienia wielu spraw urzędowych, socjalnych, a także pozyskanie świadczeń socjalnych.

Zasady nadania numeru PESEL

Numer PESEL to jedenastocyfrowy symbol numeryczny na terenie Polski nadawany każdej osobie fizycznej. Zawiera on datę urodzenia, numer porządkowy, oznaczenie płci i liczbę kontrolną. Jest to indywidualny numer nadawany przez organy państwowe.

W założeniu specustawy, nadaje się numery PESEL obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z konfliktem zbrojnym i są objęci postanowieniami specustawy. Jego nadanie odbywa się na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności.

Zasady złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL

Wniosek o nadanie numeru PESEL składa się osobiście w siedzibie organu gminy na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym czytelnym podpisem, wypełnionym przez wnioskodawcę albo przez pracownika tego organu na podstawie danych podanych przez wnioskodawcę. W imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych ubiegającej się o nadanie numeru PESEL wniosek składa jedno z rodziców, opiekun, kurator, opiekun tymczasowy lub osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem. Z praktycznego punktu widzenia należy podkreślić, że nie ma tzw. rejonizacji – zatem obywatel może złożyć wniosek w dowolnym organie gminy na terenie Polski – bez względu w jakiej miejscowości przebywa. W większych miastach składanie wniosków odbywa się zarówno w siedzibach organów, jak i w specjalnych biurach otwartych w celu ułatwienia dostępu do uzyskania takiego numeru PESEL.

Wniosek zawiera podstawowe dane identyfikujące osobę fizyczną, w tym m.in..

  • imię, nazwisko
  • unikalny numer ewidencyjny nadawany przez organ ukraiński
  • płeć
  • dane dot. obywatelstwa
  • dane rodziców (a także numery PESEL rodziców, o ile zostały nadane)
  • datę wjazdu na terytorium Rzeczpospolitej
  • datę złożenia wniosku
  • informację czy odciski palców zostały pobrane
  • w przypadku danych małoletnich dzieci – informację o opiekunie tymczasowym
  • oświadczenie o przybyciu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa
  • oświadczenie o byciu małżonkiem obywatela Ukrainy, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa
  • oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku oraz klauzulę o treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”
  • własnoręczny czytelny podpis wnioskodawcy albo adnotację pracownika organu gminy o przyczynie braku podpis, własnoręczny podpis osoby ubiegającej się o nadanie numeru PESEL, która ukończyła 12. rok życia, albo adnotację pracownika organu gminy o przyczynie braku podpisu.

Do wniosku załącza się także fotografię, i stosuje się tłumaczenie w formie transliteracji. Podczas składania wniosku, od osoby której dotyczy wniosek pobiera się odciski palców.

Przy czym odciski palców nie pobiera się od osób:

  • które nie ukończyły 12. roku życia
  • od której chwilowo fizycznie nie jest możliwe pobranie odcisków któregokolwiek z palców
  • od której pobranie odcisków palców jest fizycznie niemożliwe.

Jednocześnie organ potwierdza tożsamość na podstawie dokumentu podróży, Karty Polaka lub innego dokumentu ze zdjęciem umożliwiającego ustalenie tożsamości, a w przypadku osób, które nie ukończyły 18. roku życia, również dokumentu potwierdzającego urodzenie, i wprowadza dane do rejestru PESEL.

Zgodnie z przepisami ustawy, potwierdzenie tożsamości może nastąpić także na podstawie dokumentu unieważnionego, jeżeli umożliwia on ustalenie tożsamości osoby. Wszelkie oświadczenia konieczne do uzyskania numeru PESEL składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. W przypadku braku dokumentów klauzula: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”, potwierdzenie tożsamości następuje na podstawie ww. oświadczenia.

Zgodnie ze specustawą, Komendant Główny Straży Granicznej prowadzi w systemie teleinformatycznym Straży Granicznej rejestr obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy oraz którzy złożyli wniosek. Urząd gminy przy składaniu wniosku o nadanie numeru PESEL ma możliwość weryfikacji danych zawartych w tym rejestrze.

Dla ułatwienia przeprowadzenia całej procedury, przygotowano wnioski o nadanie numeru PESEL zarówno w języku polskim, jak i ukraińskim.
Wnioski udostępnia Ministerstwo ds. informatyzacji w Biuletynie Informacji Publicznej – również załączamy je na końcu naszego artykułu.
Profil zaufany

Warto w tym miejscu także dodać, że wraz do wniosku o nadanie numeru PESEL wnioskodawca może dodać także dane dotyczące adresu poczty elektronicznej oraz numer telefonu komórkowego, a także zgodę na potwierdzenie profilu zaufanego (dotyczy to osoby dorosłej).

Profil zaufany jest to, zgodnie z definicją ustawową, środek identyfikacji elektronicznej zawierający zestaw danych identyfikujących i opisujących osobę fizyczną, która posiada pełną albo ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Jest profilem potwierdzającym tożsamość, przypisanym do konkretnego numeru PESEL. W praktyce ułatwia kontakty z urzędami i instytucjami, daje możliwość podjęcia wielu czynności urzędowych w formie elektronicznej, w tym uzyskania świadczeń socjalnych, korzystania z opieki zdrowotnej lub bankowości.

____________________________________________________________________________________

RUS_Wniosek_o_nadanie_numeru_PESEL_w_związku_z_konfliktem_na_Ukrainie_v_04_popr
UKR_Wniosek_o_nadanie_numeru_PESEL_w_związku_z_konfliktem_na_Ukrainie_v04_popr(1)
KLAUZULA_PO_POLSKU__REJESTR_PESEL_+_REJESTR_OBYW_UKRAINY
KLAUZULA_PO_UKRAIŃSKU_REJESTR_PESEL_+_REJESTR_OBYW_UKRAINY(1)