Z uwagi na obecną sytuację epidemiologiczną, w szczególności ze względu na znaczący spadek liczby zakażeń, hospitalizacji i zgonów spowodowanych SARS-CoV-2, w dniu 1 lipca 2023 r. został odwołany stan zagrożenia epidemicznego w Polsce. Jest to pamiętny dzień dla Polaków, którzy przez ostatni okres zdążyli się już przyzwyczaić do uregulowań prawnych wprowadzonych przepisami covidowymi. Tym bardziej istotnym jest wskazanie zmian, które nastąpią w wyniku zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego. Bardzo często będzie to powrót do przepisów obowiązujących przed pandemią, jednak nie zawsze, jak również nie od razu. W poniższym artykule przedstawię kilka najistotniejszych zmian.

1) Zniesienie obowiązku noszenia maseczek w szpitalach, przychodniach i poradniach

Pierwszą, najbardziej zauważalną dla Polaków zmianą jest zniesienie obowiązku noszenia maseczek w placówkach leczniczych. Niemniej jednak, kierownikowi jednostki pozostawiono uprawnienie do wprowadzenia takiego rozwiązania na swoim terenie lub w przypadku jakiegoś zagrożenia wewnątrzszpitalnego.

2) Przywrócenie obowiązkowych badań medycyny pracy

Z dniem 1 lipca 2023 r. przywrócony zostaje obowiązek wykonywania badań przed rozpoczęciem pracy oraz badań okresowych, który dotychczas był zawieszony na mocy przepisów covidowych. Ustawodawca przewidział termin 180 dni, liczony od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, na uzupełnienie zaległych badań. Dla pracodawcy bardzo ważną kwestią jest aktualność badań lekarskich, które mogą warunkować jego ewentualną odpowiedzialność.

3) Udzielanie zaległego urlopu bez zgody pracownika

Art. 15gc ustawy covidowej dawał pracodawcom możliwość udzielania pracownikom zaległego urlopu wypoczynkowego z poprzednich lat kalendarzowych w wymiarze do 30 dni, w terminie przez siebie wybranym, bez konieczności uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, a pracownik zobowiązany był taki urlop wykorzystać.

Z dniem 1 lipca 2023 r. przepis ten przestaje obowiązywać, wobec czego pracodawcy nie mogą już wydawać opisanych wyżej poleceń dotyczących wykorzystania zaległego urlopu.

4) Szkolenia z zakresu BHP

Od 1 lipca 2023 r. pracodawcy zobowiązani są przeprowadzić zaległe okresowe szkolenia z zakresu BHP w terminie 60 dni. Możliwe, że termin ten zostanie wydłużony przez ustawodawcę do 180 dni. Jednocześnie został przywrócony wymóg przeprowadzania szkoleń w formie stacjonarnej, wobec czego na ten moment szkolenia w formie zdalnej nie będą już możliwe.

5) Wypłaty odpraw i odszkodowań w pełnej wysokości

Dotychczas, na mocy przepisów covidowych, pracodawcy dotknięci spadkiem obrotów gospodarczych lub istotnym wzrostem obciążenia funduszu wynagrodzeń ze względu na COVID-19, przy wypłacie odpraw lub odszkodowań w związku z rozwiązaniem umowy o pracę mogli stosować obniżony limit wynoszący 10-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W związku z ustaniem stanu zagrożenia epidemicznego ponownie obowiązuje limit wynoszący 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

6) Rozprawy w trybie zdalnym

Istotne dla osób często uczestniczących w rozprawach sądowych. Na ten moment rozprawy zdalne pozostają z nami jeszcze na okres co najmniej roku. W myśl przepisów covidowych możliwość przeprowadzania rozpraw w trybie zdalnym, obowiązuje przez okres roku od dnia ustania stanu zagrożenia epidemicznego, tj. do dnia 1 lipca 2024 r.

Niemniej aktualnie są prowadzone czynności przez ustawodawcę, które mogą skutkować pozostawieniem na stałe możliwości przeprowadzania rozpraw w trybie zdalnym.

7) Podsumowanie

Oczywiście są to niektóre tylko ze zmian, które zaczęły obowiązywać po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce. Wiele z nich wejdzie w życie dopiero po upływie okresów przejściowych. Istotnym jest także, że niektóre z uregulowań wprowadzonych ustawą covidową zostaną z nami na zawsze. Należą do nich m.in. przepisy wprowadzone do kodeksu spółek handlowych umożliwiające spółkom osobowym i kapitałowym przeprowadzanie zdalnych posiedzeń oraz podejmowanie uchwał.