Urlop na żądanie to wciąż bardzo kontrowersyjny temat w wielu zakładach pracy.
Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca jest zobowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.
Co to jest urlop na żądanie?
Urlop na żądanie to forma urlopu wypoczynkowego, którą z założenia pracownik może wykorzystać w nagłych sytuacjach. Urlop na żądanie nie jest dodatkową pulą urlopu, ale zawiera się w ogólnej liczbie dni urlopu wypoczynkowego (standardowo 20/26 dni).
Urlop na żądanie różni się od standardowego urlopu wypoczynkowego tym, że z zasady nie musi być zaplanowany wcześniej. Wystarczy, że zostanie zgłoszony pracodawcy najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
Istotne jest jednak, że skorzystanie z urlopu wymaga uzyskania choćby dorozumianej zgody pracodawcy (brak zgody na urlop na żądanie i niestawienie się pracownika do pracy może skutkować nieobecnością nieusprawiedliwioną).
Czy pracodawca może odmówić urlopu na żądanie?
Dla wielu osób mylące jest brzmienie przepisu, który stanowi, ze pracodawca jest zobowiązany udzielić urlopu na żądanie, co wskazywałoby na to, że odmowa nie jest możliwa. Czy tak jest jednak naprawdę?
Pomimo prawa pracownika do złożenia wniosku o urlop na żądanie, pracodawca w pewnych sytuacjach ma możliwość odmowy udzielenia tego urlopu. Są to m.in. sytuacje, w których:
- Nieobecność pracownika nie jest możliwa z przyczyn organizacyjnych – prawidłowy przebieg pracy nie jest bez pracownika możliwy, a jego nieobecność spowodowałaby poważne zakłócenia w funkcjonowaniu zakładu lub jego części.
- Pracownik nadużywa prawa do urlopu na żądanie – np. w sytuacji, w której pracodawca wcześniej nie wyraził zgody na jego urlop wypoczynkowy w tym samym dniu.
- Pracownik wykorzystał pulę dni urlopu na żądanie.
- Kilku pracowników występuje z wnioskiem o udzielenie urlopu na żądanie w tym samym terminie – w takim przypadku odmowa będzie uzasadniona uzasadnionym interesem pracodawcy i dobrem zakładu pracy.
Co w przypadku odmowy?
Jeżeli pracodawca ma zamiar odmówić pracownikowi udzielenia urlopu na żądanie powinien zrobić to w sposób wyraźny. Brak widocznego sprzeciwu może zostać odczytany jako dorozumiana zgoda.
Będzie to szczególnie istotne w przypadku, gdy pracodawca będzie chciał uznać nieobecność pracownika za nieusprawiedliwioną i wyciągnąć konsekwencje dyscyplinarne.
Podsumowanie
Aby korzystanie z urlopu na żądanie było w zakładzie pracy prawidłowe, obie strony stosunku pracy powinny pamiętać o swoich prawach i obowiązkach. Pracodawca o prawie pracownika do odpoczynku, a pracownik o swoim obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy.
