Powszechnym zdarzeniem jest udzielenie przez wspólnika pożyczki spółce. Istotnym jest czy strony zdają sobie sprawę jakie konsekwencje na tle podatkowym budzi dokonanie takiej czynności prawnej.

Na mocy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych samo udzielenie pożyczki spółce z o.o. przez wspólnika zwolnione jest z podatku. Spółka nie może również zaliczyć spłaty pożyczki do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ nie stanowi ona żadnego przysporzenia.

Odmiennie układa się sytuacja, w przypadku wypłaty wspólnikowi odsetek od oprocentowanej umowy pożyczki. Zgodnie z ustawą o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek.

Wobec powyższego na gruncie podatkowym pojawiają się następujące pytania:

1. Czy spółka może zaliczyć spłatę odsetek do kosztów uzyskania przychodów, a jeśli tak to jakie muszą zostać spełnione warunki?

Zgodnie z aktualnym brzmieniem ustawy o CIT, płatności w transakcjach, o których mowa w art. 19 ustawy – Prawo Przedsiębiorców, dokonywane z pominięciem rachunku bankowego przedsiębiorcy, nie będą stanowiły kosztu uzyskania przychodu.

Przepis art. 19 pkt 2 Prawa przedsiębiorców stanowi, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

  • stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
  • jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Z uwagi na powyższe, kluczowe są dwie kwestie:

  • czy odbiorcą płatności odsetek jest przedsiębiorca – jeżeli tak, płatność powinna być wykonana z wykorzystaniem przelewu, aby ją zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Nie ma przy tym znaczenia, czy wspólnik, o ile jest przedsiębiorcą, prowadzi działalność w zakresie udzielania pożyczek. Ważny jest status przedsiębiorcy.
  • czy kwota będzie dzielona na części – jeżeli tak, i spełniony zostanie warunek z pkt 1 – nie ma to znaczenia dla sankcji podatkowej.

W związku z powyższym, jeżeli pożyczkodawca jest przedsiębiorcą to, aby spółka mogła zaliczyć wypłatę odsetek do kosztów uzyskania przychodu, musi zostać dokonana za pośrednictwem rachunku bankowego. Natomiast, jeżeli pożyczkodawca nie ma statusu przedsiębiorcy to wypłata odsetek może nastąpić również gotówką.

2. Jakie obowiązki podatkowe powstają w wyniku wypłaty odsetek wspólnikowi przez Spółkę?

Z kolei wypłata odsetek od pożyczki stanowi przychód po stronie pożyczkodawcy. W momencie gdy wspólnik otrzyma od spółki kwotę pieniężną stanowiącą spłatę oprocentowania, to ta kwota stanowi jego przychód i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W myśl ustawy o PIT od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, w tym z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem, gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej.

Dla pożyczkodawcy, udzielającego pożyczki spółce, wypłacone odsetki od udzielonej pożyczki stają się przychodem z kapitałów pieniężnych, podlegającym opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19%.

Płatnikiem podatku jest zasadniczo spółka. W związku z tym, spółka wypłaca kwotę odsetek pomniejszoną o 19%, a następnie pobrany podatek dochodowy musi wpłacić na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek. Zryczałtowany podatek spółka musi pobierać bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Oznacza to, że opodatkować należy całą kwotę wypłaconych pożyczkodawcy odsetek od pożyczki. Podatek powinien zostać wpłacony przez spółkę przelewem na rachunek właściwego urzędu skarbowego i zostać rozliczony na odpowiednim picie 8-ar.

W powyższym trybie rozliczeń dokonuje się niezależnie od tego, czy płatności dokonano gotówką czy przelewem.