Program: Dom bez formalności – założenia
W związku z wejściem w życie nowelizacji ustawy – prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, sporządzonej i podpisanej w ramach wprowadzenia tzw. Polskiego Ładu, od dnia 3 stycznia 2022 r. istnieje możliwość budowy domu jednorodzinnego bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę.
Fundamentalnym uzasadnieniem wprowadzanych zmian jest maksymalne odformalizowanie procesu inwestycyjnego w zakresie budowy domu jednorodzinnego w celu zaspokojenia indywidualnych i własnych potrzeb mieszkaniowych.
Do końca roku 2021, bez pozwolenia na budowę można było wybudować dom do 35m2 powierzchni zabudowy. Omawiana nowelizacja powiększa tę powierzchnię i jednocześnie utrzymuje brak konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, zatrudnienia kierownika i prowadzenia dziennika budowy.

Podstawowe założenia Programu
Podstawowe założenia programu dotyczą ułatwienia budowy domu jednorodzinnego w uproszczonej procedurze, którego powierzchnia, po obrysie wynosi do 70m2, a inwestycja będzie prowadzona wyłącznie na własny użytek – w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Budowa domu do 70m2 nie wymaga już zatem uzyskania pozwolenia na budowę, a jedynie konieczne staje się dokonanie zgłoszenia.
W związku z wprowadzonymi zmianami w trybie budowy domu bez pozwolenia na budowę, brak jest konieczności ustanowienia kierownika budowy oraz prowadzenia dziennika budowy. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, warunki zabudowy mają zostać wydane w terminie 21 dni .

Warunki budowy #DombezFormalności
Zgodnie z założeniami, program dotyczy inwestycji, polegających na budowie domów, spełniających następujące warunki:

  • Budynek ma być wolnostojący i nie więcej niż dwukondygnacyjny, a obszar jego oddziaływania musi mieścić się w całości na działce, na której został zaprojektowany;
  • Dopuszczalna powierzchnia zabudowy domu ma wynosić do 70 m2;
  • Liczba projektowanych budynków nie może być większa niż jeden na każde 500 m2 powierzchni działki (co spowoduje, że projektowana konstrukcja będzie służyła wyłącznie celom indywidualnym);
  • Budowa musi być prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora;
  • Budynek musi zachowywać wymagane prawem odległości od granic działki;
  • Budynek musi spełniać wszystkie wymogi wynikające z prawa budowlanego oraz rozporządzeń określających warunki techniczne.

Aby rozpocząć budowę inwestor musi posiadać prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, a następnie dokonać zgłoszenia budowy organowi administracji architektoniczno-budowlanej, przedkładając jednocześnie projekt budowlany. Inwestor nadto jest zobowiązany do zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o planowanym terminie rozpoczęcia robót na inwestycji.

Odformalizowanie procedury
Głównym celem wprowadzanych zmian jest zminimalizowanie formalności w przedmiocie inwestycji, co bezpośrednio ma wpłynąć na oszczędność czasu i kosztów budowy domu. Projektowane zmiany mają zachęcić do prowadzenia inwestycji wyłącznie na cele indywidualne, rodzinne, a więc na budowę wymarzonego domu jednorodzinnego.
Budowa domu w trybie programu #Dombezformalności i na gruncie nowych przepisów nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Wymaga natomiast zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o terminie rozpoczęcia robót. Przed rozpoczęciem prac należy dokonać prac geodezyjnych, natomiast po zakończeniu inwestycji należy sporządzić dokumentację powykonawczą, w tym dokumentację geodezyjną.
Wszelkie wnioski można składać poprzez e-portal GUNB, czyli oficjalną rządowa aplikację do składania wniosków w procesie budowlanym (https://e-budownictwo.gunb.gov.pl/).

Budowa na podstawie zgłoszenia
Kolejną zmianą, jaka zostaje wprowadzona w związku z Polskim Ładem, jest przyspieszenie wydawania tzw. WZ-ki, czyli decyzji o warunkach zabudowy. Budowa domu jednorodzinnego musi co do zasady odpowiadać postanowieniom miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Gdyby jednak takiego planu dla konkretnej lokalizacji inwestycji nie było sporządzonego, konieczne staje się uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy. Ustawodawca wskazał, że taka decyzja ma zostać wydana w terminie 21 dni.
Jedną z kluczowych zmian, która bezpośrednio wpłynie na przyspieszenie momentu rozpoczęcia budowy, a także na okres trwania inwestycji, jest wyłączenie możliwości zgłoszenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej sprzeciwu do dokonanego przez inwestora zgłoszenia budowy. Mimo tego, budowa domu będzie musiała spełniać wszelkie postanowienia wykonawcze do ustawy – prawo budowlane oraz przepisy rozporządzeń, zwłaszcza w zakresie zachowania odległości od granic działki. Inwestycja w każdej chwili może zostać jednak sprawdzona przez organy nadzoru budowlanego w zakresie jej zgodności z przepisami prawa.
Organ administracji będzie zamieszczać informacje o rozpoczętej budowie domu do 70m2. Informacja ta widoczna będzie przez okres nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż 60 dni.

Oświadczenia inwestora
Nowelizacja wprowadziła także nowość – konieczność złożenia określonych oświadczeń przez inwestora. Inwestor będzie obowiązany dołączyć do zgłoszenia o rozpoczęciu budowy oświadczenia, że planowana budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych oraz, że przyjmuje odpowiedzialność za kierowanie budową (w przypadku nie ustanowienia kierownika budowy), a także o tym, że dokumentacja dołączona do zgłoszenia jest kompletna.

Projekt domu
Program ułatwień w budowie domu zakłada również możliwość skorzystania z gotowych projektów domów. W projekcie zmian ustawowych zakładano, że taki projekt będzie możliwy do nabycia za złotówkę. Zgodnie z aktualnymi zapowiedziami powstać ma baza projektów budowlanych, z których skorzystać będzie mógł każdy inwestor, za darmo. Zgodnie z aktualnymi zapowiedziami Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, projekty mają być one dostępne od II kwartału 2022 roku.

Domek rekreacyjny
Na uwagę zasługuje również wprowadzona zmiana w kontekście budowy domów rekreacyjnych. Od dnia 3 stycznia 2022 r. nastąpiło także rozszerzenie możliwości budowania domków rekreacyjnych w procedurze zgłoszenia, z dotychczasowego maksymalnego parametru powierzchni 35 m2 do obecnie 70 m2, przy czym wprowadza się ograniczenia w parametrach: rozpiętość elementów konstrukcyjnych tych budynków nie może przekraczać 6 m, a wysięg wsporników nie może przekraczać 2m.